Als het gaat over het telen van tomaten, denken we automatisch aan rijen tomatenplanten die in de kas omhoog groeien. Daarbij gaat het om tomaten met een zogenoemde ongedetermineerde groei. Deze zijn ideaal voor de verlenging van het groeiseizoen en een hoge opbrengst. De afgelopen jaren heeft Philips in het eigen GrowWise Center in Eindhoven proeven gedaan met verschillende typen en rassen tomaat met ongedetermineerde groei. De resultaten hebben geholpen strategieën en methoden te ontwikkelen die de gewasproductiviteit en -kwaliteit maximaliseren. Ongedetermineerde tomatenrassen brengen echter een aantal uitdagingen met zich mee. Omdat ze zo hoog groeien, vereisen ze een gebruikelijk enkellaags hogedraad teeltsysteem met brede paden tussen de rijen. Dit om de voortdurende werkzaamheden op het gebied van gewasonderhoud en oogst te vergemakkelijken. In stedelijke gebieden, waar ruimte en arbeid schaarser zijn, kan dit een probleem opleveren.

Om de indoor-tomatenteelt winstgevender te maken, moesten we twee grote obstakels overwinnen: (1) het vinden van een manier om de beperkte ruimte optimaal te benutten en (2) het drukken van de arbeidskosten. En we waren niet de enigen die deze uitdagingen zagen en aanpakten. Certhon is gaan samenwerken met HW Seeds en heeft een nieuw systeem ontwikkeld: Gronos. Zij gebruiken gedetermineerde rassen struiktomaten, die minder onderhoud vergen en in één keer worden geoogst. Looppaden komen te vervallen en maken plaats voor meer planten, omdat medewerkers zich niet hoeven te verplaatsen voor onderhoud en oogst. Uit dit onderzoek bleek dat zo’n aanpak goed werkt voor de buitenteelt van tomaten, maar hoe zit het met de indoorteelt?

We besloten een poging te wagen om deze lagere struiktomatenrassen met hoge dichtheid te telen in een meerlaags indoorsysteem, en ze allemaal tegelijk te oogsten aan het einde van de groeifase. We hebben verschillende proeven gedaan om deze strategie te testen en na te gaan of dit evenveel vruchten oplevert als de traditionele hogedraadteelt, maar dan met minder inspanning. De resultaten zijn veelbelovend. We hebben niet alleen de teeltcyclus vereenvoudigd en de arbeidskosten verlaagd, maar ook vastgesteld dat we bijna 1,5 tot 2 keer meer tomaten per vierkante meter per jaar konden oogsten in vergelijking met de traditionele teelt in kassen. Dit betekent dat we meer tomaten kunnen produceren met minder moeite en minder middelen. Hiermee is het een veelbelovende strategie voor een duurzamere en winstgevendere indoorteelt.

De markt vraagt om cherrytomaten die zowel kwalitatief hoogwaardig als lekker zijn. Het blijkt echter moeilijk om deze kenmerken bij laagblijvende rassen te bereiken. Om de algehele kwaliteit te verbeteren, richt ons huidige onderzoek zich op belangrijke factoren als vruchtstructuur, smaak en houdbaarheid. Bovendien werken we naar een meer uniforme rijping van de vruchten toe, om een hogere efficiëntie door middel van een eenmalige geautomatiseerde oogst te bereiken. Helaas zijn de huidige laagblijvende tomatenrassen oorspronkelijk voor de hobbymarkt met het oog op de sier ontwikkeld, en dus niet voor een hoge kwaliteit en opbrengst bij tomatenproducenten. Gelukkig investeren nu steeds meer bedrijven in deze nieuwe manier om smaakvolle cherrytomaten te telen. Met verder onderzoek hopen we tegemoet te kunnen komen aan de vraag vanuit de markt naar heerlijke premium cherrytomaten.

We kunnen concluderen dat de productie van laagblijvende rassen struiktomaten in meerlaagse systemen met hoge dichtheid een veelbelovende oplossing is gebleken voor de verticale indoorteelt die de productiviteit maximaliseert en tegelijkertijd de arbeidskosten verlaagt. De focus op de verbetering van de vruchtkwaliteit en de uniforme rijping van cherrytomaten is essentieel om aan de vraag van de consument te kunnen voldoen. Het is interessant om te zien hoe deze nieuwe techniek zich zal ontwikkelen om dit doel dichterbij te brengen.